La` Revue Theatrale nr 20

Jeden z numerów francuskojęzycznego czasopisma „La’ Revue Theatrale” w znacznej części poświęcony wystawionej w 1904 roku w paryskim teatrze Sary Bernhardt scenicznej adaptacji Ogniem i mieczem Henryka Sienkiewicza.

Na okładce gazety zamieszczono fotografię przedstawiającą Zagłobę (w tej roli Felix Huguenet), wznoszącego kielich. Wewnątrz znajduje się kilka artykułów na temat spektaklu. Jeden z nich zawiera fotografie poszczególnych aktorów, a kolejny – zatytułowany La Revue des Critiques – zdjęcie Sienkiewicza w towarzystwie Bronisława Kozakiewicza – tłumacza dzieł polskiego pisarza na język francuski oraz zdjęcie autora sztuki Maurice’a Bernhardta. Na kolejnych stronach pisma umieszczono obszerny fotoreportaż z przedstawienia, z kolei specjalna wkładka do gazety zawiera całostronicową fotografię aktorki Gabrielle Robinne, która wcieliła się w postać Heleny.

Sara Bernhardt (1844–1923) była francuską aktorką znaną głównie z ról dramatycznych. Przez większość życia występowała w teatrach Paryża, m.in. w najbardziej prestiżowym teatrze w stolicy Francji Comédie-Française. Za granicą publiczność mogła podziwiać ją m.in. na deskach teatrów w Belgii (tam urodził się jej syn Maurice), Stanach Zjednoczonych, a nawet na Kubie.

W 1899 roku Bernhardt przejęła Théâtre des Nations i zmieniła jego nazwę na Théâtre Sarah-Bernhardt. Jego otwarcie nastąpiło 21 stycznia, podczas którego aktorka stworzyła jedną ze swych najbardziej docenianych kreacji w spektaklu La Tosca Victoriena Sardou. Bernhardt w ocenie wielu krytyków była najlepszą aktorką XIX wieku. Pozytywnym recenzjom nie przeszkadzały nawet liczne kontrowersje w jej życiu prywatnym. Swoim teatrem zarządzała do końca życia, a następnie po matce obowiązki przejął syn Maurice.

Na deskach Théâtre Sarah-Bernhardt 22 października 1904 roku miał premierę spektakl Par le fer et par le feu, napisany przez Maurice’a Bernhardta na podstawie Ogniem i mieczem. Warto wspomnieć, że już wiosną 1901 roku Sarah Bernhardt poprosiła Sienkiewicza o zgodę na przeróbkę sceniczną pierwszej części Trylogii, o czym pisarz wspominał w jednym z listów:

„Prosiła mnie o to telegraficznie z Ameryki. Miałem prawo tym rozporządzać, nie mogłem więc i nie chciałem odpowiedzieć odmownie wielkiej artystce, którą nieraz oklaskiwałem i którą podziwiam na równi z naszą Modrzejewską.”

By podgrzać atmosferę przed premierą, puszczono plotkę, że wielka Sarah zagra rolę „dzikiego Bohuna”. Znane są nazwiska aktorów, którzy wcielili się w poszczególne role w paryskim spektaklu, i tak Helenę zagrała Gabrielle Robinne, kniahinię Kurcewiczową – Jane Mea, Zagłobę – Felix Huguenet, Bohuna – Maxime Desjardins, Skrzetuskiego – Albert Decoeur, zaś Podbipiętę – Arsène Durec.

Bibliografia

„La’ Revue Theatrale” nr 20, październik 1904.

Kowalska-Lasek A., Pałacyk Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku. Katalog zbiorów, Kielce 2016.

Otis-Skinner C., Madame Sarah, Warszawa 1981.

Szczublewski J., Sienkiewicz. Żywot pisarza, Warszawa 2006.